Arama motorları, anahtar sözcükler kullanılarak bir web tarayıcısı kullanan, internet kullanıcısına bilgilere erişimi sağlayan ve değişik Internet kaynaklarının içeriklerinin dizinini çıkaran programlardır. Aslında tarama motorları da birer web sayfasıdırlar ve kullanıcıların Internet üzerinde bilgi bulmalarına ve yeni web siteleri keşfetmelerine yardımcı olmaktadırlar. Bu araçlar web’de ve diğer Internet öz kaynaklarında (ftp arşivleri, usenet vb.) bulunan verileri toplayıp düzenlerler ve bu dizinlerde arama kolaylığı sağlarlar. Bilgi arama Internet yaşamının önemli bir parçası olduğundan yeni ve daha güçlü tarama motorları her gün geliştirilmektedir.
Arama motorları günümüzde bilgiye erişimde en popüler yöntemlerdendir. Web 2.0’ın sağladığı olanaklardan biri olan arama motorları içerisinde milyonlarca bilgiyi barındıran bir sistemdir. Web 2.0 ile birlikte kullanıcıların bilgi paylaşımına açık olan bu sistem ile erişilen her bilginin doğruluğu tartışılmaktadır. Diğer yandan bir aramada daha nitelikli bilgi elde etmek için üst arama motorlarına da başvurulabilir.
Günümüz de yaygın olarak kullanılan arama motoru kuşkusuz Google’dur. Diğer arama motorlarından bazıları ise şöyledir: Yahoo!, Ask.com, Yandex, Bing v.s.
Bilgi kaynaklarının nicel olarak artışı aranılan bilgiye erişimi zorlaştırmaktadır. İstenilen bilgiyi kısa sürede ve tam isabet ettirerek elde etmek için çeşitli arama teknikleri bilinmeli ve bu teknikler uygun yöntemlerle kullanılmalıdır. Anahtar kelime taraması, konu taraması ve boole taraması tarama yöntemlerinden en çok kullanılanıdır.
- Anahtar Kelime Taraması
Anahtar sözcüklerle arama yapılırken kullanılabilecek teknikler aşağıda şunlardır:
v İstenilen sözcüklerin kapsam içinde ya da dışında bırakıldığı taramalar:
Tarama motorları, tarama sonucunda erişilecek web sayfalarında mutlaka geçmesi istenen bir sözcük ya da sözcük grubu varsa, sorgu cümlesi oluşturulduğunda bu sözcüklerin başına “+”, geçmesi istenmeyen sözcüklerin başına da “-” işareti konmasına olanak sağlamaktadırlar. Yine bazı sözcükler ve tamlamalar, istenildiğinde ( “…” ) içinde (Örneğin; “Martin Luther King”), birden fazla tarama işlemini düzenlemek için de parantez [ (…) ] kullanılabilir [Örnegin; (Rock AND Morphology) AND (Turkey OR Iraq)].
v Yakınlık (proximity):
Bu tarama sekli iki sözcük arasında geçen sözcük sayısı esasına dayanarak çalışır. Genel olarak “NEAR” işleci kullanılmaktadır. Örneğin taranacak iki sözcüğün arasına NEAR yazıldığında Alta Vista tarama motoru bu iki sözcüğün yan yana geçtiği ya da aralarında en fazla 10 sözcüğün girdiği belgelere erişmektedir.
v Kesme imi / Kırpma (truncation):
Kesme işareti, “sözcüğü kesme” anlamına gelmektedir. Sözcüğün kökünden türeyen başka sözcüklerin geçtiği belgelere erişebilmek için bazen sözcük kesilebilir. Tarama motorları genel olarak ( * ), ( ? ) ya da ( % ) işaretlerini kullanmaktadırlar. Örneğin; “Kütüp*” seklinde yazılmış bir sorgu cümlesi ile, Kütüphaneci, Kütüphane, Kütüphanede, Kütüphaneden, Kütüphaneye vb. sözcüklerin geçtiği belgelere erişebilmek olasıdır.
- Konu Taraması
Bir arama motorunda araştırma yapabilmek için öncelikle araştırmanın konusu belirlenmeli ve ona yönelik tarama teknikleri kullanılmalıdır. Konuya göre tarama ilkesini benimseyen tarama motorlarının ana sayfalarında konu katalogları, kategoriler ve baslıklar halinde ifade edilerek sınıflandırılmıştır. Yahoo! gibi bazı tarama motorları bu türden konu rehberleri kullanır. Bu rehberler, genel konuların listelenmesi ile oluşturulurlar. Konuların üzerine her tıklandığında o konuya ait diğer alt konular baslıklar halinde listelenmektedir. Arama yapılan genel konu alanı iyi biliniyorsa, sorgu cümlesi ile tarama yapmak yerine bu konu rehberleri kullanılabilir, ancak bilgi arama esnasında gereksinilen bilgi birden fazla konu alanı içine girebilir ve bu nedenle anahtar sözcük taraması tercih edilebilir.
- Boole Taraması
Bilgisayar taramalarının stratejilerinde, terimler arası ilişkiler kurulurken Boole mantığının kullanılması yaygın olarak geçerlidir. Çağdaş mantığın babası sayılan George Boole (1815-1864), terimlerin mantıklı bir biçimde ilişkilendirilmesinde “ve”, “veya”, “değil” sözcüklerinin kullanıldığı bir yöntem geliştirmiştir.
Kimya alanına özel arama motorları ise şunlardır:
KİMYA KONU REHBERİ 